Van’ın uçan balığı olarak bilinen ve Van Gölü’nde yaşayabilen endemik bir tür olan inci kefalinin özellikleri merak ediliyor. Peki, inci kefali yenir mi?
VAN İNCİ KEFALİNİN ÖZELLİKLERİ NELERDİR?
Dünyada sadece Van Gölü havzasında bulunan inci kefali sazangiller ailesinin bir üyesidir. Van Gölü’nün tuzlu-sodalı suyunda yaşamını sürdürebilen kefal, ortalama 20 cm boya ve 80-90 gram ağırlığa sahiptir. Torpil görünümünde vücudu parlak gümüş renkli pullarla kaplıdır. Kışın soğuk aylarında Van Gölü’nün derinliklerine inen inci kefali, yaz aylarında 10-15 metre derinliklerde beslenmeyi tercih ediyor. 1960'larda yılda 600 ton balık toplanabiliyorken; bugünlerde bu sayı 20 bin ton civarlarında seyrediyor. İnci kefali, 1994 yılında IUCN Kırmızı Listesi'nde Tehlike Altında olarak kabul ediliyorken 2014 yılında Tehdit Altında olarak düşürüldü.
İNCİ KEFALİNE NEDEN UÇAN BALIK DENİR?
Neslini devam ettirmek için inanılmaz bir yaşam mücadelesi veren inci kefali, her yıl büyük sürüler halinde tatlı sulara göç eder. Çünkü Van Denizi’nin tuzlu-sodalı suları üremesine imkân vermez. Akarsuların sıcaklıkları 13 dereceyi bulduğu zaman balık derelere girer ve yumurtasını bıraktıktan sonra tekrar göle döner. Bu eşsiz yaşam döngüsü her yıl Nisan’da başlayıp Temmuz’a kadar devam eder. Bu zorlu yolculuk süresince sert akarsuya karşı büyük bir mücadele veren inci kefali, şelaleri uçarak geçer. Bundan dolayı da uçan balık olarak bilinir. Yurtiçi ve yurtdışından binlerce insan bu büyülü yolculuğa tanıklık etmek için Van’a akın ediyor. Van Balığı’nın zorlu göç mevsimi, aynı zamanda balıkların avlanma karşısındaki en çaresiz zamanlarıdır. Nehirlerin sığ sularına yığılan balık sürülerinin kolay avlanabilirliği, kaçak avcılara cazip gelmektedir. Kaçak avlanmayla mücadele kapsamında balıkların üremek için çıktıkları göç yolculuğunda 75 günlük avlanma yasağı sıkı bir şekilde denetlenmektedir. Alınan tedbirlerle kıyı çevresinde bilinçli balıkçılık yapılması sağlanmıştır. Böylece, Van Balığı’nın geleceği güvence altına alınıyor.
VAN ERCİŞ UÇAN BALIK FESTİVALİ
Yerli ve yabancı turistlerin akınına uğrayan ve geleneksel hale gelen Uçan Balık Festivali her yıl Haziran ayının ilk haftasında Erciş İlçesindeki Deliçay suyu kenarında bir karnaval havasında kutlanmaktadır.
VAN’IN UÇAN BALIĞI YENİR Mİ?
Kalori Deposu Van Balığı’nın eti beyaz ve lezzetlidir. Diğer balıklarda ortalama 15-20 olan kalori miktarı Van Balığında 28 ila 45 kaloriye kadar çıkmaktadır. Az kılçıklıdır. Kurutulmuş olarak tandırda ve yağda pişirilmiş havyarı başta olmak üzere yöre halkı tarafından pek çok şekilde tüketilmektedir. Uçan Balık Van Balığı, Van’ın doğal, kültürel ve ekonomik değerlerinden biridir. Yöre halkından binlerce insan, geçimini Van Balığı avcılığıyla sağlamaktadır.
VAN TUZLU BALIK
Genellikle avlanmanın yasak olduğu bahar ve yaz ayları için hazırlanır. Temiz suyla yıkanan balıkların suyu iyice süzüldükten sonra geniş bir leğende tuzlanarak her gün karıştırmak suretiyle üç gün bekletilir. Bu süre zarfında tuzlanmış balığın üzerine bozulup, kokuşmasını önlemek amacıyla acı yaprak denen bir bitki konularak muhafaza edilir. üçüncü günün sonunda temiz suyla yıkandıktan sonra süzülmesi beklenir. Suyu iyice süzülen balıklar kasa yada dibi delinmiş bir bidona karınları bir birine değmeyecek şekilde, bir sıra balık dizildikten sonra üstünü tamamen kapatak kadar tuz dökülerek bir sıra daha balık konur. bidon yada kasa dolana kadar bu işleme devam edilir. Serin yerde muhafaza edilir. Yapılışı: Balık kızartılmadan önce suda bir iki saat bekletilir. Sudan alınan balıklar süzgeçte iyice süzülür. Kâğıt havlu arasında tamamen suyu alınan balıklar kor ateşte ya da elektrikli ızgarada kızartılır. Yanında ayran aşı veya bulgur pilavıyla yenir.
