İçinizde Yasin Bilen Var mı?..
Ramazan münasebetiyle eskilerimize ait iki anıya değinerek katkı sunayım istedim. Kültürler toplumsal hafızadaki yerlerini korudukça gelecek kuşaklar birer anı olarak kalmakla birlikte ibret ve dersle çıkarmalarını sağlaması açısından da çok önemlidir.
Van kültür müdürlüğünün hazırladığı halk kültürü eserleri önemli birer eser olarak karşımızdadır. Vanlıların bu eserlere sahip çıkmaları ve kütüphanelerinde mutlaka bulundurmaları gereklidir. Bu eserdeki iki alıntıyı sizlerle paylaşayım. İki kıssadan da çıkarılacak çok büyük paylar ve alınacak dersler vardır.
” EŞEK SÜRÜSÜ GEÇİYOR SANSINLAR”
“Van’ın ileri gelenlerinden bir kişi, etrafındaki on, on beş kişilik bir kalabalıkla gece yolculuğu yapıyorlarmış.
Gece yarısına doğru kafilenin yolu kabristanın yanından geçiyormuş. Kabristanın yanına geldiklerinde o kişi kafileyi durdurarak sormuş:
İçinizde Yasin bilen var mı?..
“Yok” demişler…
İçinizde Fatiha bilen var mı?..
“Yok” demişler…
İçinizde ihlas bilen var mı?
Bu soruya da olumsuz cevap alan kişinin canı çok sıkılmış ve şöyle demiş:
“O zaman herkes eline bir taş alsın.”
Herkes eline bir taş almış.
Kişi tekrar söylemiş:
“Şimdi hepiniz dört ayaklı olun, ayaklarınızı ve ellerinizdeki taşları yürürken hızlıca yere vurun. Böylece burada yatan ölüler, eşek sürüsü geçiyor sansınlar.” (Kaynak kişi: Ekrem Özbek/Yakup Yüksekova’dan dinlemiş. Van-1997. Halk kültürü 1. Sayfa:198)”
Bir diğeri ise
“HIRDEHANLA HIZIR”
Hırdehan yeni aldığı demir kürekle tarlasında çalışırken yanına bir adam yaklaşıp Hızır olduğunu söyle.
Hırdehan inanmaz ve adama:
Vıle git o terefe! Şimdi sana bi kürek vuracam, gafan bi tarafa gövden bi terefe gideceh” der.
Bunun üzerine Hızır: Bana inanmıyorsan gözlerini kapat sana Hızır olduğumu göstereyim” der.
Hırdehan gözlerini kapatır, açınca da elindeki demir küreğin tahtaya dönüştüğünü görünce daha da sinirlenir:
“Vılen on panganot verdıh bi demir kürek aldıh, eyledin tehte. Şimdi beş panganot etmez. Get deh bi de Hızırım diyisen. Hiç Hızır bele olor?”(kaynak kişi: Abdullah köseoğlu, Erdal Durandan dinlemiş/Van-1997. Halk kültürü 1 sayfa:193)
Nasihatlerin musibetlerden evla olması dileğiyle.
